Hazırlayan: Yrd. Doç. Dr. İlker Can ÇELİK
Deney Araçları ve Açıklamaları:
1. Rastlantısal ve Sistematik Hatalar 2. Kumpas 3. Mikrometre 4. Multimetre 5. Hareket
Birinci adım:
Kumpas uzunluk veya derinlik ölçmede kullanılan bir ölçü aletidir. Duyarlılığı 0.01cm seviyesinde olup, normal bir cetvelden daha duyarlıdır.
Kumpas iki skalaya sahiptir. Birincisi ana ölçüm skalası iken diğeri ise vernier skalasıdır. Ana skaladaki değer, vernier skalanın 0 çizgisine gelen sayının gösterdiği değerdir. Vernier skalasındaki değer ise, ana skalayla çakıştığı anda okunan değerdir.
Yani, kumpasımızın okuduğu değer= ana değer + vernier eşelinde okunan değer olarak bilinir. Vernier skalası 9mm uzunklukta olup, 10 eş bölmeye ayrılmıştır.
Ölçüm örneği 1:
Sonuç olarak, ana skaladaki değer 2.2 cm
Vernier skalasındaki değer 0.07 cm
Sonuç olarak, kumpastaki değer 2.27 cm
Kumpastaki 0 değer hataları:
HATA 1:
Vernier eşeli tam kapandıktan sonra, ana skaladaki sıfır değeriyle çakışmadığı görünür. Kapalı halde iken üst üste gelen ikinci çizgi bize hatanın 0.02cm olduğunu gösterir.
HATA 2:
Vernier eşeli tam kapandıktan sonra, vernier skalasındaki 0 değerinin ana skalanın eksi tarafında kaldığı görünür. Kapalı halde iken üst üste gelen dördüncü çizgi bize hatanın -0.06cm olduğunu gösterir.
HATA 3:
Vernier eşeli tam kapandıktan sonra, ana skaladaki sıfır değeriyle vernier skalasının sıfır değerinin tam olarak çakıştığı görünür. Bu ise hatanın 0.0cm olduğunu gösterir. Yani hata yoktur.
Bazı faydalı videolar:
*Ölçüm aletlerinden kumpas ve mikrometrenin ingilizce açıklamalı videosu için tıklayınız.
*Ölçüm aletlerinden kumpasın ingilizce açıklamalı videosu için tıklayınız.
*Ölçüm aletlerinden kumpas ve mikrometrenin ingilizce açıklamalı diğer videosu için tıklayınız.
*Ölçüm aletlerinden mikrometrenin türkçe açıklamalı videosu için tıklayınız.
*Ölçüm aletlerinden mikrometrede ölçüm alıp pratik yapmayı sağlayan demo için tıklayınız.
Dijital Kumpas:
Günümüz teknolojisiyle, elektronik kumpasta üretilmiş olup, ölçümlerde kolaylık ve çabukluk sağlamaktadır. Çalışma prensibi ise manueliyle aynıdır.