Fizik Deneyleri Laboratuvar Föyü
Harran Üniversitesi Fizik Bölümü
Hazırlayan: Yrd. Doç. Dr. İlker Can ÇELİK
Deney Araçları ve Açıklamaları:
1. Rastlantısal ve Sistematik Hatalar 2. Kumpas 3. Mikrometre 4. Multimetre 5. Hareket
Mikrometre
Mikrometrenin Kullanımı:
Mikrometrenin genel bölümleri için yukarıdaki şekli dikkatlice inceleyiniz. Kilit kısmı, şekilde gösterildiğinin aksine ufak bir kol gibide olabilir. Bu kilit sistemi sadece kullanıcının yaptığı ölçümü sabitlemesini ve bu değeri yaptığı iş boyunca kaybetmemesini sağlar. Cırcır kolu ise, ölçme yüzeyleri arasına yerleştirilen cismi muntazam şekilde sıkıştırmaya yarar.
Bölüntü adıyla gösterilmiş ana eksen, mikrometrenin üstünde de belirtildiği gibi 0mm'den 25mm'ye kadar bir uzunkluk gösterir. Tanbur kısmı aracılığıyla 360 derece dönebilen kovan kısmı ise 50 bölmeye ayrılmıştır. Bu 50 bölme toplamda 0.01*50= 0.5mm'ye denk gelir. Not: Herhangi bir ölçüm yapmadan önce mikrometrenizi temizleyiniz, zira aletinizin duyarlılığı fazladır.
Her zamanki gibi bir ölçüm cihazınızda ölçüm yapmadan önce aletinizin kalibrasyonunun yapıldığından emin olun. Kalibrasyonu yapılmış bir ölçüm cihazı her zaman doğruyu gösterecektir. Örneğin, mikrometrenizle beraber gelen ufak kalibrasyon çubuğunun ucunu, mikrometrenizin altındaki deliğe sokarak sabitleyiniz. Sonra, ana eksendeki (0-25mm) 0 değeriyle, dönen kovan eksenindeki sıfırın, mikrometre kapalı durumdayken üst üste geldiğine dikkat ediniz. Bu koşul sağlanmışsa artık ölçüm yapaya hazırsınız demektir.
Mirometrenizin bölüntü diye gösterilen ana ölçüm kısmındaki değerler 1mm aralıklarla yerleştirilmişken, aynı çizelgenin altındaki çizgiler üsteki iki ana çizginin tam ortasında olup, buçuklu sayıları ifade eder. Örneğin, üst kısım bir ve alt kısımda 2. cizgideyken 1.5mm okunur.
Dijital Mikrometer:
Mikrometrenin kullanımını ve ölçümle ilgili genel terimleri anlatan ingilizce video için tıklayınız.
Mikrometrenin ölçüm örnekleri:
Örnek 1:
Şekildende görüldüğü gibi, dönen kovan aksamı 11.5mm ile 12mm arasında bir değeri işaret etmektedir. Küsüratı belirleyen ve 0.01mm'lik birimlere bölünmüş döner kovan ise 28. bölmeyi göstermektedir. Bu bize, ilk bulduğumuz ana uzunluk olan 11.50mm üzerine 0.28mm ekleyerek, asıl ölçüm olan 11.78mm değerini bulduracaktır.
Örnek 2:
Yine bir önceki örnekteki gibi tam kısım 18.5 mm değerini gösterirken, dönen kısım bu değere 34*0.01mm'lik ek uzunluk ekletecektir. Sonuç olarak, asıl değer 18.84mm olarak bulunacaktır.
Örnekleri demo linkine tıklayıp, kendinizde arttırabilirsiniz. Demoda gösterilen ve ölçülecek mavi parçayı önce istenilen uzunlukta kesin. Daha sonra mikrometrenizi, ölçüm yapacağınız cismi sıkıştıracak biçimde döner kolu kullanarak sıkıştırınız. Son olarak ise ölçtüğünüzü düşündüğünüz değeri doğru tahmin edene kadar değerler giriniz.
Website Stats